Lohusalık dönemi, gebelik ve doğum bir kadının heyecan duyduğu, meraklandığı, kaygılandığı kısacası karmaşık ve yoğun duyguların yaşadığı 40 haftalık süreci kapsayan keyifli bir serüvendir. Doğumla birlikte anne ve babalar küçük çekirdek ailelerine bebeklerini de dahil etmenin mutluluğuyla yeni bir hayatın kapılarını ardına kadar aralarlar.

Gebelikle birlikte annenin vücudu bebeği için hazırlanırken hormonlar da büyük bir değişime uğrar. Hormonlar doğum sonrası vücudun tekrar eski halini alabilmesi için yine farklılıklar gösterir. İşte bu süreç annenin lohusalık dönemidir. Lohusalık dönemi annede hem fiziksel hem de duygusal değişikliklere neden olur.  

Lohusalık Ne Demek?

Lohusalık, annenin doğum sonrası 40 gün/6 hafta kadar süren dönemine verilen addır. Değişen hormonlar ve rahim lohusalık döneminde tekrar gebelik öncesine döner.

Lohusa Dönemi Neden Önemlidir?

Lohusalık dönemi yeni doğum yapmış bir anne için oldukça önemlidir. Anne bir taraftan bebeğini emzirmeye ve bakımıyla ilgili daha önce hiç karşılaşmadığı detaylarıyla ilgilenmeye çalışırken diğer taraftan lohusalık dönemi yaşıyor olmasından kaynaklı psikolojik olarak da sıkıntılar yaşayabilir. Buna lohusalık sendromu denir ve ilk 10 gün bu durum normaldir. Fakat on günü geçer ve farklı belirtiler ile kendini gösterirse o zaman anne lohusalık depresyonuna girmiş demektir.

 

Lohusa Depresyonu

Anne doğumdan yaklaşık iki hafta sonra ağlama krizlerine giriyorsa, bebeğini görmek istemiyorsa, mutsuz ve kaygılı ise o zaman lohusalık depresyonuna girmiş demektir. Lohusalık depresyonu kendi kendine zamanla düzelen bir durum değildir bu nedenle bir uzmandan yardım alınması gerekir.

Lohusalık Döneminde Anne ve Babalara Öneriler

Lohusalık dönemini her ne kadar anne yaşıyor olsa da annenin yansıttıkları ve ev içi paylaşımlar babaları da bizzat etkilemektedir. Babanın bu süreçte annenin kaygılarını azaltması, bebeğin bakımında maksimumda fayda sağlaması en önemlisi anlayışlı olması anneyi biraz olsun rahatlatacaktır. Anne de bu dönemin bebeğiyle bir uyumlanma süreci olduğunu kendine hatırlatarak kaygılarını azaltmaya çalışacaktır. Böylelikle lohusalık dönemi daha kolay geçirilecek ve lohusa depresyonuna dönüşmeden sona erecektir.

Lohusalık Döneminde Annedeki Değişiklikler

Rahmin Küçülmesi

Gebelikle birlikte rahim büyüyerek bebeğe ev sahipliği yapar. Doğumdan sonra rahim halen büyüktür ve karnın üzerinden dokunulduğunda ele gelir.  Bir hafta içerisinde rahim küçülür. Annenin emzirmesi rahmin küçülmesine yardımcı olur.

Lohusalık Kanaması

Doğum sonrası lohusalık kanamaları adet kanamasına benzer fakat adet kanaması değildir. Lohusalık kanamasının nedeni, rahmin içinde olan ve bebeğin kan alımını sağlayan plasentanın doğumla ayrılması sonrası kalan kan damarlarının pıhtılı şekilde vücuttan atılmasıdır. Bu kanamalar hem normal doğumda hem de sezaryen doğumlarda bu şeklide bir akış ile yaşanmaktadır.

Lohusalıkta ilk günler adet kanamasına benzer devam eden kanama, ilerleyen günlerde pembemsi, kahverengi ile devam ederek sarımtırak ve beyaz bir görünüm alarak biter. Bu süreç genellikle doğumdan 20-25 gün sonraya kadar sürer.  Lohusalık kanaması bittiğinde anne normal adet kanaması periyoduna geri döner. Bazen de emzirme süresince adet kanaması görülmez.

 Lohusalıkta Genel Değişiklikler

• Lohusalıkta anne bebeğini emzirdiği için daha çok enerji açığı ve sıvı kaybı ortaya çıkar. Bu durum annede açlık ve susuzluk hissi ile kendini gösterebilir. Annenin günde en az 3 – 3.5 litre su tüketmesi sıvı kaybını önleyecektir.
• Lohusalık ve emzirme döneminde idrar miktarındaki artış da normaldir ve sık sık idrara çıkmak anneyi rahatlatacaktır.
• Emzirme ve hormonlardaki değişiklik annede ekstra terlemeye neden olmaktadır. O nedenle annelerin pamuklu iç çamaşırı kullanmaları ve sık sık değiştirilmeleri önerilir.
• Yine emzirmeye bağlı beslenme ihtiyacı da artacaktır. Annenin ana ve ara öğünleri kaçırmaması ve sağlıklı beslenmesi gerekmektedir.

Lohusalık Bakımı

Doğumla birlikte başlayan lohusalık döneminde normal veya sezaryen yapan anneye yapılması gereken bakımlar bulunmaktadır. Doğumu izleyen özellikle ilk 10 gün bakımlara ve hijyen kurallarına maksimumda dikkat edilmesi enfeksiyon oluşumunu engellemek adına da önemlidir.

• Lohusalık sürecinde eller mutlaka sık sık yıkanmalıdır.
• Emzirme sonrası göğüsler sütten temizlenerek kuru tutulmalıdır. Göğüs pedleri enfeksiyon kaynağı olabileceğinden kullanılmamalıdır.
• Anne sezaryen doğum yapmışsa dikiş yerleri baticon solüsyonu ile pansuman yapılmalıdır. Anne normal doğum yapmışsa da vajinada epizyo kesisinde bulunan dikişler verilen solüsyon ile temizlenmelidir.
• Hem vajinal hem makat temizlik önden arkaya doğru yapılmalıdır.
• Kullanılan pedler sık sık değiştirilmeli, petler emici, yumuşak, renksiz ve kokusuz olmalıdır.
• Pamuklu iç çamaşırları tercih edilmelidir.
• Dikişli bölgeler birkaç gün sonra şişlik, gerginlik ve rahatsızlık hissi verebilir, anne oturmada güçlük çekebilir. Bu durum geçici bir durumdur ve kısa zamanda geçecektir.
• Dikişler alınmaz ve yara temiz tutulduğunda 1-2 hasta içerisinde iyileşir.

Lohusalıkta Beslenme

 Lohusalık döneminde beslenme önemsenmesi gereken önemli konuların başında gelir.  Annenin emzirme ile açığa çıkan enerjisini yerine koyması ve bu süreçte güçlü kalması önemlidir. Ama diğer taraftan da fazla kilo artışını önlemek için kilo kontrolü sağlanmalıdır. Bunun için ana ve ara öğünler sağlıklı ve kaliteli yiyeceklerden seçilmelidir. Yani karbonhidrat (hamur işi ve tatlı benzeri gıdalar az, protein ve lif içeriği zengin gıdalar daha fazla tercih edilmelidir. Anne lohusalık döneminde kendini ihmal etmemeli iyi beslenmelidir. Aksi takdirde bebek nedeniyle iyi de uyuyamayan anne enerjisiz kalacak ve sütü de azalacaktır.

Lohusalıkta Anne Sütünü Arttıran Yiyecekler

• Yeterli sıvı alımı(su, komposto,süt çayı vb.)
• Yeşil yapraklı sebzeler (roka, ıspanak, pazı, dereotu, maydanoz)
• Çekirdekli siyah üzüm
• Yeşil mercimek
• Yumurta
• Kırmızı et
• Dut
• Şekersiz süt arttırıcı çaylar, günde 3-4 fincan rezene, ısırgan çayları

Gaz Yapan Gıdalar

Lohusalıkta ilk iki hafta gaz yapan gıdalara dikkat edilmelidir. (Lahana, karnabahar, brokoli, turp, kuru baklagiller, sarımsak vb) Gıdalar tek tek denenmeli gaz yapıyor ise bir süre ara verildikten sonra yeniden denenmelidir. Çünkü anneye gaz yapan gıdalar emzirme yolu ile bebeğe geçeceğinden bebek de gaz sancıları nedeniyle huzursuz olacaktır.

Lohusalıkta Uyku

Yenidoğan bebeklerin özellikle ilk bir ayları emzirme, bakım ve uyku periyotlarına alışmaya çalışmaları ile geçer. Bebekler su süreçte gece gündüz ayırımını bilmediği için gündüz, gece, acıktıklarında, altları kirlendiğinde ağlayabilir veya huysuzlanabilirler. Bu durum annenin lohusalık sürecinde uykusuz kalmasına neden olur. Uykusuzluk da sinirlerin gerilmesine, annenin bebeğiyle pozitif ilgilenememesine ve kaygıların artmasına neden olur. Lohusalık sürecinde uygulanması gereken en iyi formül bebeği emziren annenin mümkün olduğu kadar küçük molalarla dinlendirilmesi, bebeğin diğer bakımlarının aile yakınları tarafından karşılanmasıdır.

Lohusalıkta Kilo Kontrolü

Doğum sonrası anneler emzirme döneminde sağlıklı beslenirlerse kendiliğinde kilo kaybederek zayıflarlar. Lohusalık döneminde özellikle ekstra kilo alımına dikkat edilmelidir. Süt yapsın diye yenilen helvalar, tatlılar, yağlı ve şekerli besinler anneye istenmeyen kilo olarak geri dönecektir. Anne gerekirse bu lohusalık sürecinde bir diyetisyenden destek alarak daha düzenli bir beslenme modeli planlayabilir.

Lohusalık Döneminde Cinsellik

Annenin lohusalık döneminde genital organ yaklaşık 6 hafta sonra normal haline döner. Bu süreçte kanamalar biter, dikişler iyileşir ve anne psikolojik olarak kendini daha iyi hisseder. O nedenle ilk 6 hafta cinsel ilişki önerilmez.  Sonrasında hekim kontrolü ve görüşü alınarak izin verilir.