Yenidoğan hastalıkları konusuna girmeden önce annelerin durumlarından bahsetmek gerekir. 40 haftalık gebelik süreçlerini iyi bir şekilde tamamlayarak doğum yapan anneler sağlıklı bir bebek dünyaya getirdikleri için rahat bir nefes alırlar. Anneler bir taraftan doğum sonrasında yeni düzenlerine alışmak ve anne karnında bebekleri ile aralarına oluşan bağı güçlendirmek için çaba sarf ederken, diğer taraftan da emzirmeyi düzene sokmaya çalışırlar.
Yenidoğan sürecinde yeni bir hayata uyumlanmaya çalışan bebeklerin bir kısmında ise yenidoğan hastalıkları olarak adlandırılan bazı durumlar gelişebilir.
Yenidoğan hastalıkları
Yenidoğan sürecinde bebeklerde virüslere, bakterilere ve farklı fizyolojik durumlara bağlı olarak yenidoğan hastalıkları gelişebilir. Bu hastalıkların çoğu evde hekim önerileriyle kontrol altına alınabileceği gibi, bazen daha ciddi müdahale gerektiren durumlara da sebebiyet verebilir.
Bebeklerde en sık görülen yenidoğan hastalıkları
- Yenidoğan Sarılığı
- Pamukçuk
- Kolik Bebek
- Yenidoğan ishali
- Konjonktivit
- Bebeklerde konak
- İsilik
- İnmemiş testis
- Fıtıklar
Yenidoğan sarılığı, yeni doğmuş bebeklerde en sık görülen yenidoğan hastalıklardandır. Bebeğin yenidoğan sarılığı olmasının nedeni; Bilirübin seviyesinin yükselmesidir. Bebeklerin sindirim ve boşaltım sistemleri doğumdan sonra da gelişmeye devam ettiğinden bilirübini vücutlarında uzaklaştıramaz ve bilirübin kanda fazla bir şekilde birikmesine bağlı olarak yenidoğan sarılığı gelişir. Bilirübinin yükselmesiyle vücutta ilk olarak göz içleri, baş ve deri bölgesinde sararmalar görülür. Baştan başlayan sararma göğüs bölgesi, kollar ve bacaklar ile devam ederek tüm vücuda yayılır. Yenidoğan sarılığı olan bebeklerin devamlı bir uyku halinde olduğu gözlemlenir.
Yeni doğan sarılığı doğumdan sonra 1. veya 2. günde oluşmaya başladıysa buna fizyolojik sarılık, anne sütünü iyi bir şekilde emememeye bağlı 3. veya 4. günde olduysa anne sütü sarılığı denilir. Yenidoğan sarılığı çocuk hekimi tarafından kan tahlili ve fiziki muayene ile takip edilen bir durumdur. Ancak sarılık gerileyeceğine ilerleme eğiliminde devam ediyorsa bebeklere fototerapi desteği gerekebilir.
Yenidoğan hastalıklarının biri de pamukçuktur. Pamukçuk ağız içinde oluşan candida mantar enfeksiyonudur. Pamukçuk, dil, iç yanak ve bademcik üzerinde beyaz görüntülere neden olur. Bebeğe emme sırasında, emzik veya meme ucundan geçebilir. Bebekteki pamukçuk huzursuzluk ve meme reddine neden olabilir. Tedavisi damla antibiyotikle yapılır. Ağızdaki pamukçuklar kazınmaya çalışılmamalıdır çünkü bu durum bebeğe zarar verir. Ağız içinin karbonatlı su ile bir bezle temizlenmesi iyi gelir. Anne sütü pamukçuk gelişmesine engel olabilir. Yine de pamukçuk oluşmuşsa emzirmek şikayetleri azaltacaktır.
Kolik bebek, yenidoğan bebeğin fiziksel hiçbir rahatsızlığı olmamasına rağmen günün belli bir saatlerinde başlayarak saatlerce aşırı ağlama ve huzursuzlanması ile devam eden bir durumdur. Kolik bebeğin gazı olur, ayaklarını kendine çeker, acılı bir ifadesi vardır, ellerini sıkar ve sürekli ağlar. Kolik bebeklerin anneleri genellikle kaygılıdır ve bu kaygı bebeğe geçerek bebeğin daha fazla huzursuzlanmasına neden olur. Kolik bebek durumu 6. aya kadar devam edebilir. Ağlama nöbetlerine ateş veya kusma gibi belirtiler eklenirse mutlaka doktor ile görüşülmelidir.
Anne sütü alan bebeklerin kakalarının cıvık çıkması normaldir. İshal de, yenidoğan bebeklerde sıkça görülebilen yenidoğan hastalıklarından biridir. Cıvık kakaya kötü koku, kusma, iştahsızlık, kilo kaybı gibi farklı şikayetler eşlik ediyor ise bebek ishal olmuş demektir. Yenidoğan bebeklerde ishale, parazit veya virüslerin sindirim sistemini etkilemesi neden olur. İshal durumda mutlaka çocuk hekiminden destek alınmalıdır.
Sık görülen yenidoğan hastalıklarından olan konjonktivit, bebeklerin gözlerinde oluşan iltihaplanmadır. Gözde çapaklanma ve kızarıklık yapan bir enfeksiyondur. En belirgin belirtisi, kirpiklerin çapaklanarak birbirine yapışmasıdır. Ayrıca gözde kızarıklık, kaşıntı, sulanma ve gözyaşı görülür. Hekimin önerisiyle göz damlaları kullanılabilir. Kaynatılmış soğutulmuş steril sulu bez ile gözler sık sık temizlenmelidir.
Yenidoğan hastalıkları arasında sık rastlananlardan biri de konaktır. Konak, bebeğin saç derisinde kabuklanma, kızarıklık ve pul pul dökülme yapan bir hastalıktır. Nedeni, annenin maruz kaldığı hormonlar sonucunda bebeğin yağ bezelerinin çok çalışmasıdır. Genellikle yenidoğan süreci olarak bilinen ilk bir ayda görülür. Bazı bebeklerde 6 aya kadar uzar. Tedavisi yoktur. Konak durumunda bebeğin kafa kısmı temiz tutulmalıdır. Kabuklar kopartılmamalıdır. Bebeğe uygun yağlarla masaj yapılarak şampuanla temizlenmelidir.
İsilik, ter bezlerinin tıkanmasına bağlı olarak gelişir. Yenidoğan hastalıklarından biri olan isilik, fazla kıyafet giydirme, sıcak ortam ve cildin temiz tutulmaması sonucunda ciltte kırmızı noktalar şeklinde kendini gösterir. Tüm vücuda yayılabilir. İsilik olmasını engellemek için bebek terli tutulmamalı, çok kalın giydirilmemeli, sık sık banyo yaptırılmalıdır.
Yenidoğan bebeklerin bir kısmında görülen inmemiş testis, testisin istenilen torba bölümünde olmaması durumudur. İnmemiş testis, bebek yeni doğduğunda hekim muayenesi sırasında tespit edilir. Ultrason incelemesi ile testisin yeri, büyüklüğü ve etraf bağlantıları tespit edilir. İleriki dönemde farklı sağlık sorunlarına yol açmaması için mutlaka tedavi edilmelidir. İnmemiş testisi olan bebek 6-12 aylık iken ameliyat edilmelidir.
Bebeklerde karşılaşılan yenidoğan hastalıklardan biri de fıtıklardır. Bazı bebekler kasık ve göbeklerinde fıtıklaşan yapılarla doğarlar. Fıtıklar ağlama sırasında bebeğin göBek veya kasık bölgesinde fındık büyüklüğünde şişlikle kendini gösterir. Fıtıklar genellikle ilk 12 ay içerisinde kendiliğinden geçer. Eğer geçmezse hekim kontrolünde ameliyata karar verilebilir.
