Erken Doğum

Gebelik 40 hafta süren uzun bir yolculuk. Gebelik süresince annede veya bebekte gelişen sorunlara bağlı olarak doğum zamanı planlandığı gibi gitmeyebilir. İşte bu sebeple erken doğum zorunlu hale gelebilir.

Erken Doğum Nedir?

Normal doğum süreci gebeliğin 37. – 40. Haftalarında normal (vajinal) veya sezaryen ile gerçekleşen doğumlardır. Erken doğum, 20. gebelik haftası ile 37. gebelik haftaları arasında annede veya bebekte gelişen sorunlar neticesinde annenin suyunun gelmesi ya da doğum sancılarının başlamasına bağlı olarak bebeğin acil şekilde doğurtulması sürecini anlatan durumdur. Erken doğumlarda annenin doğum şekline kadın doğum hekimi karar verir. 37. haftadan önce ki doğumlar erken doğum nedeniyle prematüre bebek olarak adlandırılır. Prematüre bebekler doğum haftalarına ve sağlık problemlerine göre yoğun bakım tedavisine ihtiyaç duyabilir.

Erken Doğum Ne Kadar Görülür?

Normal doğumlara oranla erken doğumların toplumda görüşme sıklığı yaklaşık %10 gibidir. Ancak gebeliğinin başından itibaren yüksek risk grubunda olan gebelerde bu oran daha yüksek olmaktadır. Risk faktörleri ve anne adayının varsa hastalıkları iyi değerlendirilerek gebeliğin ilk haftalarından itibaren hekim tarafından gerekli önlemler alınmalıdır.

Erken Doğuma Neden Olan Durumlar

Gebelikte erken doğuma götüren pek çok neden bulunmaktadır. Bu nedenlere bağlı olarak gebelik süreci miyadında doğumdan önceki gebelik haftalarında sonlandırılmaktadır.

Erken doğumun daha sık yaşandığı durumlar

Gebelik Zehirlenmesi

Erken doğumun nedenlerinden bir anne adayının gebelikte ortaya çıkan yüksek tansiyonuna bağlı olarak gelişen gebelik zehirlenmesidir (preeklampsi). Gebelik zehirlenmesi hem anne adayı hem de bebek için hayati risk oluşturabilecek bir durumdur. Anne adayında gebelik zehirlenmesi nedeniyle idrarda protein kaçağı, el ve ayaklarda yoğun ödem görülebilir. Erken doğumu plesantanın önde olması veya plesantanın erken ayrılarak kanamalara sebebiyet vermesi de tetikleyebilir. Erken doğum kararı hekimin değerlendirmesi sonrası alınır.

Gebelik Diyabeti

Erken doğum riski kontrol altına alınamayan gebelik şekerine bağlı olarak da gelişebilir. Erken doğum riski gebelik şekerinin amniyon sıvısında artışına, rahimde gerilmeye ve enfeksiyonlara bağlı olarak artabilir. Erken doğuma sebebiyet vermemek için gebelik diyabeti kadın doğum ve endokrin uzmanları tarafından ilaç veya tedavilerle kontrol altına alınmalı, gebeye özel diyet ve egzersizler düzenlenmelidir.

Gebelikte Yaşanan Enfeksiyonlar

Enfeksiyonlar gebelikte bağışıklık sisteminin zaman zaman zayıflaması sonucunda görülebilir. Çoğunlukla bu enfeksiyonlar diş, genital ve idrar yolu enfeksiyonlarıdır.

Enfeksiyonlar anne adayı için riskli durumlardır. Bu enfeksiyonlar kan yolu ile amniyon sıvısında ve amniyon zarında etkili olarak o bölgedeki direnci azaltıp erken doğumu başlatabilir. Diş enfeksiyonları dişte kanamalara, genital enfeksiyonlar genital akıntılara, idrar yolu enfeksiyonları idrarda yanmalara neden olur. Enfeksiyonlar hekim tarafından ilaç tedavi ile kontrol altına alınarak erken doğum riskinin önüne geçilebilir.

Rahimdeki Doğumsal Anomaliler

Gebelik sürecinde rahimde yaşanan anormallikler veya anne adayının rahminde büyüyen miyomlar rahim ağzının erken açılmasına ve hacminin azalmasına neden olabilir. Yaşanan bu durum erken doğum sancılarını başlatabilir. Gebelik öncesi anne adayında miyom veya miyomlar varsa anne takip edilmeli, rutin kontrollerde yerleşim yeri ve büyüklüğü gözlemlenmeli, gebelik süresince kontrol altında tutulmalıdır.

Diğer Erken Doğum Nedenleri

• Daha önce erken doğum öyküsü olan anne adayları
• İkiz veya üçüz çoğul gebelikler
• Genetik faktörler
• Gebelik sırasında geçirilen ameliyatlar
• Gebeliğin ilk aylarında yaşanan kanamalar
• Sağlıksız ve yetersiz beslenme
• Sigara, alkol ve yabancı madde kullanımı
• Yoğun kafein tüketimi
• Anne yaşının küçük veya büyük olması (17 den küçük-35 yaşından büyük)
• Kansızlık

Erken Doğum Tehdidinin Göstergeleri

• Kasıklarda veya karında normalden farklı gelişen adet sancısına benzer ağrılar
• Yoğun bel ağrısı
• Vajinada kanama, yoğun bir akıntı veya sıvı boşalması
• Rahim bölgesinde gerilme hissi
• Kasılma hissinin bir saat içerisinde 5-6 kereden fazla olması

Bu belirtilerin bir veya bir kaçı anne adayında varsa gecikmeden hekimine bilgi vermeli ve ultrason ile bebeğin sağlık durumu kontrol edilmelidir.

Erken Doğum Önlenebilir Mi?

Bazı erken doğumlar alınan önlemler ve hekimin doğru müdahaleleriyle engellenebilir. Ancak her zaman istenilen sonuç yaşanmayabilir ve anne adayı erken doğum yapmak durumunda kalabilir. Erken doğumu geciktirmek veya engellemek için tüm veriler titizlikle değerlendirilmeli ve anne adayları rutin muayeneler ile düzenli takip edilmelidir. Anne adayının da her türlü belirtiye dikkat etmesi ve en ufak bir şüphede hekimine haber vermesi gerekmektedir.

Erken Doğum Neden Önemlidir?

Erken doğum, uygulanan tüm tedavilere rağmen engellenememişse 37. haftadan önce doğan her bebek prematüre bebek olur. Prematüre doğan bebeklerin bir kısmı gelişimlerini  tamamlayamadıkları için bir süre bebek yoğun bakımda tedavi almak durumunda kalır. Dış dünyaya adapte olamamalarının yanı sıra ciğer problemleri, kalıcı olabilecek nörolojik problemler ve enfeksiyonlar nedeniyle zorlu tedavi süreçlerinden geçerler. O nedenle erken doğum hekim tarafından mümkün olduğunca ertelenmeye çalışılmalıdır.