fbpx

Bebeklerde Bağışıklık Sistemi

Hepimiz yıllardır bağışıklık sisteminin önemini bilir ve yakın çevremizin bir hastalık ile mücadele ederken “bağışıklığı düştü” ondan hastalandı gibi söylemlerini duyarız. Peki ya bebeklerin bağışıklık sistemi nasıl geliştiğini, vücudun koruma faktörlerini, bağışıklığı zayıflatan nedenlerini biliyor muyuz? Vücudun savunma mekanizması yani kalkanı olan, bebeğimizi koruyan bağışıklık sisteminin detaylarına gelin birlikte bakalım.

Bağışıklık Sistemi Nedir?

Bağışıklık sistemi (immün sistem), vücudun savunma sistemi olan, vücudu mikroplardan, enfeksiyonlardan, kanser hücrelerinden koruyan, hastalıkları önleyen doku ve hücrelerden oluşan bir sistemdir.

 Doğal Bağışıklık Nedir?

Vücuda mikropların ve zararlı maddelerin girmesini engelleyen yapılardır.  Bu yapılar deri, mide asidi, mukus, öksürük refleksi, gözyaşı ve terden oluşur. Vücut her hangi bir saldırıya maruz kaldığından bu sistemlerden biri devreye girerek tehlikenin vücuda girmesini engeller ve bağışıklığı korur.

Kazanılmış / Aktif Bağışıklık Nedir?

Bir hastalık sorası mikroplara veya yabancı maddelere karşı kazanılan bağışıklıktır. Vücuda farklı zamanlarda girmeye çalışan aynı mikrobu veya toksini tanıyan vücut gerekli antikorları üreterek o mikroba karşı bağışıklık geliştirir. Bu sayede vücut hastalanmaya müsaade etmez. Bir de aşı yolu ile vücuda alınan mikroplar vardır. Bunlar da yine vücut tarafından tanınarak kendi içinde antikor üretir ve bağışıklığı korur.

Bebeklerde Bağışıklık Sistemi Gelişimi

Gebelikte bebeğin bağışıklık sistemi henüz yeni gelişmeye başlamıştır. Anne karnındaki bebek, annenin sahip olduğu antikorlar sayesinde korunur. Yani anne adayı bugüne kadar geliştirdiği bağışıklık sistemi ile hem kendisini hem de bebeğini hastalıklara karşı korur. Ancak anne kendi vücudunda yeni bir mikrop veya enfeksiyon ile karşılaştığında bebek de aynı derecede tehlikeye açık hale gelir.

Bebeklerde İlk Bağışıklık Kolostrum Sütü

Kolostrum bebeğin ilk ağız sütü olarak bilinen ve doğumdan sonra ki ilk saatlerde gelen akışkan bir süttür. Kolostrum, antikor, vitamin ve mineral yönünden zengin ve bebeği besleyici bir besindir. Bebeğin kolostrum sütünü içmesiyle birlikte içerisinde bulunan antikorlar mide ve bağırsaklarında gelişebilecek hastalıklara karşı ilk korumayı ve bağışıklığı sağlayacaktır.

Normal Doğumda Floranın Önemi

Normal doğumla dünyaya gelen bebekler doğum kanalından geçerken annelerinin bağırsak florasını (faydalı bakteriler) ağız yolu ile alarak bağışıklık için ilk floraya sahip olarak doğarlar. Bu da ileriki yaşamlarında enfeksiyonlara, obeziteye ve kansere yakalanma risklerini azaltır. Sezaryen ile doğan bebeklerde ise flora geçişi olmaz ve bebek doğduktan sonra bağışıklık kazanmaya başlar.

Bebeklerde Güçlü Bir Bağışıklık İçin İlk Bir Yılın Önemi

Yenidoğan bebekler zayıf bir bağışıklık sistemi ile doğarlar. Anne sütü ile beslenme, fiziksel koşullar, bebeğin geçirdiği enfeksiyonlar, bu enfeksiyonlar sonucunda kullanılan ilaçlar ve aşılar ile bağışıklık sistemi zamanla gelişir.

  • Anne sütü

Anne sütü mucizevi bir besindir. Bebeğin ihtiyacı olan vitamin ve minerallerin yanı sıra karbonhidrat, protein ve yağdan zengin bir içeriğe sahiptir. Bebeğin güçlü bir bağışıklık sisteminin oluşması için uzun süre emzirilmesi çok önemlidir. Emzirme süresince bebeğin aylık gelişimine göre sütün içerisinde bulunan vitamin ve minerallerde de farklılaşarak bebeği büyürken güçlendirir ve koruma sağlar. Dünya sağlık örgütü kriterlerine göre bebeğin ilk 6 ay sadece anne sütü, 6 aydan sonra katı gıdalara geçiş ile birlikte 2 yaşına kadar anne sütü ile desteklenmesi, bağışıklığın güçlenmesini sağlayacaktır.

  • Hijyen ve mikroplardan koruma

Yenidoğan bebeklerin bağışıklık sistemleri henüz gelişmediği için mikroplara karşı savunmasızdırlar. Özellikle yenidoğanın ilk üç aynında ailenin daha fazla dikkatli davranması gerekir.

Oda ve ev düzeni; Bebeğin hastaneden eve geldiği andan itibaren ev düzeninin sağlanması önemlidir. Bebeğin odası antibakteriyel boya ve zemin malzemesi ile kaplanabilir.

Bebeği Öpmek; Yenidoğan döneminde bebek bağışıklığı güçlü olmadığı için aileden veya eve gelen farklı birilerinden enfeksiyon kapabilir. Herhangi bir enfeksiyonu önlemek için en önemli adım bebeğin öpülmemesidir. Hasta olan kişiler var ise bebeğe yanaştırılmamalıdır.

Bebeği üşütmemek; Bağışıklığı için bebeğin mevsimine uygun giydirilmesi önemlidir. Bebeğin üşümesi veya terlemesi bağışıklığının düşmesine ve hastalanmasına neden olabilir. Bebek, cereyanın olduğu veya klimanın direk vurduğu ortamlarda tutulmamalıdır.

Unutulmamalıdır ki! Hijyen kurallarına herkes kadar uyulması normaldir fakat hijyen konusunda bebeği korumacı & kollamacı davranmak ve adeta bir fanusun içerisinde büyütmek daha sakıncalıdır. Doğal süreçlerde enfeksiyonlarla tanışmayan çocukların bağışıklık sistemleri yabancı mikrop ve maddeleri tanımadığından o çocuklar ilerleyen yıllarda daha fazla hastalanabilir ve hastalıkları daha ağır geçerebilirler.

  • Yeterli ve Dengeli Beslenme

Güçlü bir bağışıklık sistemi için yeterli ve dengeli beslenme çok önemlidir. Bebeğin ilk bir – iki yaşına kadar anne sütü ile beslenmesi gerekir. Anne sütü içerisinde bulunan faydalı maddeleri alarak büyüyen bebeğin bağışıklık sistemi de gelişmiş olur. 6. Aydan itibaren de anne sütüne ilave olarak bebeğe püreler ve yaşına kadar katı gıdalara başlanmalıdır. Hekiminiz size bebeğinize yedirmeniz gereken faydalı yiyeceklerin listesini verecektir. 1. yaştan itibaren de bağışıklığını güçlendirmek için bebeğinizi protein, yağ, tahıl grubunun yanı sıra rengarenk sebze ve meyvelerden oluşan bir yelpazeyle vitamin ve minerallerden zengin (A,E,C vitamini, güneş ile aktiflenen D vitamini vb) bir beslenme ile beslemeye özen gösterin. Yetersiz beslenme bağışıklığı düşürerek hastalıklara neden olabilir. Bebeğinizi sağlıksız, katkılı ve paketli gıdalardan uzak tutun. Bu tip gıdalar bebeklerde bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olacaktır. 

  • Sağlıklı Uyku Düzeni

Yenidoğan bebekler gece ile gündüz ayırımını bilmezler. Uyku düzenini öğretmek ve bir uyku ritüeli (banyo, alt değişimi, masaj, kıyafet değişimi, emzirme, uyutma)  oluşturmak 6 ayı bulabilir. Büyüklerimizin söylediği gibi “uyusun da büyüsün” ninnileri bilimsel olarak da doğru bir bilgidir. Bebek uyuduğunda büyümeleri devam ederken, bağışıklık sistemleri de güçlenir. Düzenli ve yeterli uyumayan bebeklerin bağışıklıkları düşer ve hastalıklara karşı daha savunmasız olurlar. 

  • İlaç ve tedaviler

Bebeklerin bağışıklık sistemleri henüz tam gelişmediğinden bir yaşına kadar farklı aylarda hastalanabilirler. Burun akması, öksürük, burun tıkanıklığı, ishal, ateş ve kusma gibi durumlarda çocuk sağlığı & hastalıkları hekiminin muayenesi önemlidir. Hekimin teşhisine göre ilaç tedavisine başlanılabilir. İlaçlar bebeği mikroplara karşı iyileştirirken diğer taraftan da bağışıklığını zayıflatabilir. Burada ailelerin dikkat etmesi gereken şey, gereksiz ilaç kullanımının önüne geçilmesi ve hekime danışmadan ilaç kullanılmamasıdır. Bebeklerin özellikle hastalıkları süresinde bağışıklığını güçlendirmek için beslenmesine dikkat edilmeli, gerekirse Omega3 takviyesine başlanmalıdır. Yine ilaç tedavileri süresince probiyotik (faydalı bakteri) destekleri de hekim önerisiyle alınmalıdır.

    Biz Sizi Arayalım