Gebeliğin başlaması ile birlikte vücutta görülmeye başlayan hormonel ve yapısal değişiklikler, bebeğe yer açmaya ve hazırlanmaya başlar. Haftaların ilerlemesiyle birlikte bebeğin kalp atışları gebeliğin yolunda ilerlediğinin ilk işaretlerini verir. Bundan sonraki süreçte gebeliğin birinci trimester, ikinci trimester ve üçüncü trimester denilen aşamalarında gebenin hem kendi sağlığı hem de bebeğinin sağlığı için yaptırması gereken kan testleri ve ultrasonları bulunmaktadır. Hamilelikte yapılması gereken testler?

Birinci Trimester Tarama Testleri

Kadın hastalıkları ve doğum hekiminin gebeliği onaylaması ve genel bir değerlendirmenin ardından yapılması istenilen ilk trimester tarama testleri gebeye detaylı bir içerik halinde verilir. Bu testler anne adayının vücuttaki mevcut durumunun belirlenmesine yönelik istenilen kan grubu, anemi, kızamıkçık bağışıklığı, sarılık, akdeniz anemisi gibi kan testlerdir.

11. – 14. Hafta Detaylı İnceleme

Kan testlerinin ardından birinci trimesterda gebeliğin 11. – 14. haftalarına gelindiğinde bebeğin Down sendromu ve Trizomi 18 diye adlandırılan kromozomsal anomali riskini tespit etmek için ense kalınlığı (Fetal nukal translusensi) ultrasonu yapılır. Bu gebelik tarama testi ile erken dönemde bebeğin taşıdığı riskleri belirler.  Halk arasında ikili test olarak da bilinen bu tarama testi, bebeğin ensesinin arkasında olan sıvı kısmın kalınlığının ve sıvı miktarının ultrason ile ölçülmesi işlemidir. Çıkan sonuçlar yol gösterici niteliğindedir.

Aynı haftalarda gebeye de bazı kan testleri uygulanmaktadır. Beta-hCG’nin serbest kısmı ve PAPP-A denilen plazma protein taraması birlikte yapılarak kromozon anomaliği riski araştırılır. Hem bebeğe yapılan ikili test hem gebeye yapılan kan testleri birlikte değerlendirilerek bir yorum yapılır.  Sonuç riskli çıktıysa ileri tetkiklere başvurulmalıdır.

İkinci Trimester Tarama Testleri

Gebeliğin 15. – 18. haftalarında anne adayından birkaç kan testi istenir.  Bakılması istenilen Alfa-fetoprotein tarama testi fetüsü (bebeği) çevreleyen amniyotik sıvıda bulunur. Bu kan testleri ile annenin genetik yatkınlıklarına bakılmasının yanısıra bebekte var olabilecek down sendromu, spina bifida, kromozon anomalileri, Hcg, östriol, inhibin gibi plesanta tarafından üretilen hormonların yaşatabileceği risklere bakılmaktadır.

Gebeliğin birinci trimester ve ikinci trimestarında yapılan tarama testleri tanısal değildir. % 100 doğruluk vermez. Sadece ileri tetkikler yapılmadan önce yol gösterir. Testlerin sonucu negatif çıktığında sağlıklı, pozitif çıktığında bebeğin sağlıksız olduğunu göstermez. Bebeğin bir sağlık sorunu olduğuna işaret eder. Bakılan bu tarama testlerine ilave gerekirse ek testler veya amniyosentez istenilebilir. Tüm bu yapılan testlerin neticesinde bir sonuca varılarak teşhiste bulunulabilir.

Amniyosentez nedir?

Amniyosentez, kromozom bozuklukları ve spina bifida gibi hastalıkları teşhis edebilmek adına fetusu çevreleyen amniyotik sıvıdan küçük bir örnek alınma işlemidir. Çıkan test sonuçları ile birlikte aile öyküsüne de bakılarak gebelere amniyosentez kararı verilir. Amniyosentez, genellikle gebeliğin 15. ve 20. haftalarında, test sonuçları riskli çıkan gebelerde, ikiz gebeliklerde ve 35 yaşın üzerindeki kadınlara uygulanır.

Amniyosentez Nasıl Yapılır?

Amniyosentez, gebenin karnından amniyotik keseye uzun, ince bir iğne sokularak yapılan, amniyotik sıvıdan küçük bir örnek alınmasını sağlayan prosedürdür. Karın antiseptik bir solüsyon ile temizlenir. Uyuşturmak için bazen anestezi uygulanabilir.  Amniyosentezin ardından gebenin 24 saat boyunca yorucu aktivitelerden kaçınması önerilir. İşlem sonrası kramp tarzında ağrılar görülebilir.

Fetal İzleme Nedir?

Hamilelik veya doğum sırasında, hekim bebeğin fetal kalp atım hızını ve diğer işlevleri izlemek isteyebilir. Fetal nabız izleme, fetal kalp atımının hızını ve ritmini kontrol etmenin bir yöntemidir. Ortalama fetal kalp atım hızı dakikada 110 ve 160 atım arasındadır. Bu değer fetusun yeterli oksijen alamaması veya başka problemlere göre değişebilir. NST’nin verdiği istenmeyen veriler gebeyi acil sezaryene yönlendirebilir.

Fetal İzleme Nasıl Yapılır?

Fetal kalp atımını dinlemek için uygulanan NST, özellikle doğum başladığında gebenin sürekli elektronik verilerle izlenmesini sağlar. Annenin karnına önce jel sürülerek ultrason başlıkları gebenin karnına kayışla bağlanır, kalp atışları cihazdan izlenmeye başlar. Ekranda görüntülenen veriler kâğıda yazdırılır. Gebenin rahim kasılmaları da NST sayesinde ölçümlenebilmektedir. 

Şeker Yükleme Testi Nedir?

Genellikle gebeliğin 24 ila 28 haftasında yapılan glikoz tolerans testidir.  İlk bir saatte annenin kanındaki şeker düzeylerini (glikoz) ölçer. Çıkan sonuçların yüksek çıkması gebelik şekerine (gestasyonel diyabete) işaret edebilir. 

Şeker Yükleme Testi Nasıl Yapılır?

Gebeye belli bir oranda glikoz çözeltisi içirilerek beklemeye başlanılır. Yarım ve bir saatlik sonuçlara bakılabilmesi için gebeden kan alınır. Çıkan sonuçlar hekim tarafından değerlendirilerek bir sonuca varılır ve gerekirse tedavisi düzenlenir.

B Grubu Streptokok Nedir?

Kadınların % 25 inde genital bölgede bulunan bir bakteridir. Bu bakteri gebelik öncesi süreçte problem yaratmazken, gebelikte ve doğum sonrasında ciddi enfeksiyonlara neden olabilmektedir.

B Grubu Streptokok idrar yolu enfeksiyonları ve sepsise yol açabilir. Doğum sırasında annenin vajinasından geçen bakteriler yenidoğanlarda pnömoni (zatürre) ve menenjit gibi yaşamı tehdit eden enfeksiyonlara neden olabilir.  Bakterinin kontrolü için gebeliğin 35. – 37. Haftasında vajinal test önerilir. Pozitif çıkması durumunda anneye antibiyotik tedavisi başlanılabilir. Hamilelikte Yapılması Gereken Testler

Ultrason Nedir?

Gebelikte ultrason taraması, yüksek frekanslı ses kullanan bir tanı tekniğidir. Bebeğin büyümesini ve gelişimini kontrol etmek için kullanılır. Aynı zamanda ultrason ile tahmini doğum tarihi belirlenir.

Gebelikte Ultrason Ne Zaman Yapılır?

40 haftalık gebelik sürecinin aylık kontrollerinde ultrason muayenesi yapılır. Son ayda kontrollerin haftada bir yapıldığı zamanlarda da ultrason kontrollerine devam edilir. Ultrason sayesinde bebek sayısı, gebeliğe bağlı gelişebilecek komplikasyonlar, amniyo sıvısı takipleri, rahim ve pelvik incelemeleri, bebeğin hareketlerinin kontrolü, baş çevresi, boy&kilo kontrolleri ve plesentanın durum değerlendirmesi tahatlıkla yapılabilir.

Ultrason Taraması Nasıl Yapılır?

Gebelikte iki türlü ultrason kontrolü vardır. Karın ultrasonu, gebenin karnı üzerine uygulanan jel sonrası ultrason başlığıyla görüntü elde edilmesi yöntemidir. Vajinal ultrason, vajina içerisine ultrason başlığı ile girilerek kontrol yapılma işlemidir. Vajinal ultrason genellikle gebeliğin ilk aylarında kullanılır. Ultrason modelleri 2D, 3D ve 4D gibi farklı özellikte olup gerekli hallerde gebeler için kullanılmaktadır. İlerleyen teknoloji bebeklerin renkli ve hareketli görüntülerinin alınmasına olanak sağlamaktadır.  Ultason değerlendirmeleri tam sonucu vermeyebilir. Gebelik sırasında bebeğin gelişim haftasıyla ilgili 1-2 hafta önde veya geride veri verebilir. Doğum öncesi ile doğum sonrasında bebeğin kilosunda 200-300 gr kadar sapmalar olabilir. Gebenin ve baba adayının bebeğini ultrasonda görmesi bebekleriyle olan güçlü bağın kurulmasına da vesile olmaktadır.

Genetik Tarama Nedir?

Bebeğin doğumundan önce gebelikte birçok anomali genetik testlerle teşhis edilebilir. Anne ve babada genetik bir öykü varsa, daha önce genetik anomalisi olan bir bebek dünyaya getirdiyse veya bu tarz anomaliler nedeniyle bebek kayıpları yaşandıysa hekimi gebeden genetik testler isteyebilir. Hamilelikte Yapılması Gereken Testler bu makalemizde açıkladık.