Kalça Ultrasonu(USG) Nedir?
Bir kalça ultrasonu, kalçanın görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Bebeklerde doğuştan ve gelişimsel kalça displazisi (GKD) tanısında ultrason faydalı bir tarama yöntemidir. Yenidoğan bebeklerin genel tarama testlerinde rutin olarak uygulanır.
Gelişimsel kalça displazisi kısaca GKD, Kalçanın gelişimsel displazisi (DDH), bebeklerde ve küçük çocuklarda kalça ekleminin düzgün şekilde oluşmadığı/yerleşmediği bir durumdur. Bu durum bazen doğuştan kalça çıkığı veya kalça displazisi olarak da adlandırılır. Kalça eklemi, uyluk kemiğini (femur) pelvise bağlar. Uyluk kemiğinin (femur başı) tepesi, kalça yuvasının içine oturacak şekilde yuvarlak bir yapıdadır. GKD, tek taraflı veya her iki kalçayı da etkileyebilir, ancak sol kalçada daha sık görülür. Ayrıca, şu durumlarda da daha yaygın olabilir:
- Kız çocuklar
- Ailede çocuklukta kalça sorunları olan bireyler (ebeveynler, erkek veya kız kardeşler)
- Makat pozisyonunda (ayak veya aşağıdan aşağı) doğan bebekler (28 Haftalık hamileliklerde)
Erken tedavi edilmezse GKD şunlara yol açabilir:
- Hareket eden problemler, örneğin topallama
- Ağrı
- Kalça ve sırt osteoartriti
Erken tanı ve tedavi ile çocukların ameliyat olma olasılığı daha düşüktür ve normal gelişim gösterme olasılıkları daha yüksektir.
GKD, hareketle ilgili sorunlara, örneğin topallamaya, ağrıya ve kalça ve sırt osteoartritine yol açabilir. Ancak erken teşhis ve tedaviyle, çocukların ameliyat olma ihtimali azalır ve normal gelişim gösterme şansları artar.
Kalça ultrasonu, yenidoğan fizik muayenesi ve 6-8 haftalık bebek tarama muayenesi ile GKD’nin erken teşhisini amaçlar.
Kalça ultrasonu, bebekler doğduğunda ilk 72 saat içinde fiziksel kalça muayenesiyle birlikte hekim tarafından yapılır. Ayrıca ülkemizde bebekler 1,5-2 aylık olduklarında rutin olarak kalça ultrasonu taraması yapılır. Hekimler, 3 aydan küçük bebeklerde gelişimsel kalça displazisi (GKD) şüphesi durumunda kalça ultrasonu isteyebilir. Bu şekilde erken teşhis mümkün olur. Ancak bazen bu kontrollerden sonra kalça problemleri gelişebilir veya kendini gösterebilir. GKD, doğumdan önce, doğum sırasında veya haftalar ila aylar sonra ortaya çıkabilir.
Kalça ultrasonu testi için bebeğinizin kısmen soyunması ve bezinin çıkarılması istenecektir. Bebeğiniz sırt üstü veya yan yatırılarak masaya yerleştirilir. Tarama genellikle yaklaşık 20 dakika sürer ve her iki kalça da karşılaştırma için taranır. Bebeğinizin daha rahat olması için ultrason öncesinde beslenmesi faydalı olabilir. Test sırasında bebeğinizi sakinleştirmek için rahatlatıcı bir sesle konuşabilir veya sevdiği bir şarkıyı söyleyebilirsiniz. Ayrıca, bebeğinizin yüzünüzü görebileceği bir yerde durduğunuzdan emin olmanız önemlidir.
Eğer çocuğunuzda gelişimsel kalça displazisi geç dönem belirtilerinden herhangi birini fark ederseniz, en kısa sürede bir hekime başvurmanız önemlidir. Bu belirtiler şunlar olabilir:
- Bezini değiştirdiğinizde bir bacağın yana doğru hareket ettirilememesi
- Bir bacak diğerinden daha uzun görünmesi
- Emeklerken veya yürürken bir bacağın sürüklenmesi
- Topallama veya garip bir yürüyüş şekli
Eğer doktorunuz çocuğunuzda kalça sorunu olduğunu düşünüyorsa, çocuğunuz bir ortopedi uzmanının ultrason taraması için hastaneye yönlendirilecektir.
Kundaklama, uygun olmayan şekilde yapıldığında kalça displazisine veya gelişimsel kalça displazisine yol açabilir. Rahimdeyken bebeğin bacakları cenin pozisyonunda yer alır ve bacaklar yukarı doğru bükülüp çaprazlanır. Bacakların ani bir şekilde dik pozisyona getirilmesi, eklemleri gevşetebilir ve kalça ekleminin yumuşak kıkırdak dokusuna zarar verebilir.
Birçok ebeveyn, kundaklamanın huysuz bebekler için rahatlık sağlayabileceğini, ağlamayı azaltabileceğini ve daha sakin bir uyku düzeni geliştirebileceğini düşünmektedir. Ancak bebeğin doğru bir şekilde kundaklanması, güvenli ve sağlıklı kalça gelişimi için önemlidir.
Bebekleri kundaklamanın birçok farklı yöntemi vardır, bunlar arasında battaniyeler veya özel kundaklama ürünleri kullanmak da bulunur. Sağlıklı kalça gelişimi için, bacakların kalça hizasında yukarı ve dışa doğru bükülebilmesi gerekmektedir. Bebeğin bacakları düz bir şekilde sıkıca sarılmamalı veya birbirine bastırılmamalıdır. Kalça ve dizleri uzatılmış bir pozisyonda olan bebekleri kundaklamak, kalça displazisi ve çıkığı riskini artırabilir. Bu nedenle, kalça bölgesini açıkta bırakan yarım kundaklama yöntemi önerilmektedir.
